De Natuur of de Schepper
O hopeloze man, die de schepping aan oorzaken en de natuur toeschrijft.
Aangezien de natuur, net als het hele bestaan, op een kunstige manier geschapen is, en aangezien de ogenschijnlijke oorzaak van iets, net als dat iets, een kunstig schepsel is, en aangezien alles voor zijn bestaan behoefte heeft aan vele gereedschappen, bestaat er een absoluut Almachtige, Die zowel de natuur als de oorzaak creëert. En wat voor behoefte zou Die absoluut Almachtige moeten hebben, dat Hij machteloze oorzaken zou toestaan om betrokken te raken bij Zijn handelingen en schepping? In geen enkel geval! Hij creëert oorzaak en gevolg beiden en koppelt ze aan elkaar. Om Zijn wijsheid en namen te demonstreren, creëert Hij een schijnbare causale verbinding tussen oorzaak en gevolg door middel van orde en opeenvolging. Op deze manier maakt Hij oorzaak en natuur tot een sluier voor Zijn macht, zodat mensen die de diepere wijsheid achter de schijnbare gebreken, wreedheden en tekortkomingen in gebeurtenissen niet kunnen begrijpen, deze toeschrijven aan oorzaak of natuur in plaats van aan Allah. Op deze wijze blijft Zijn glorie behouden en gewaarborgd.
Is het voor een klokkenmaker bijvoorbeeld makkelijker om eerst de tandwieltjes van een klok te maken en die tandwieltjes in die klok te rangschikken en te ordenen? Of is het makkelijker voor hem om een buitengewone machine in ieder van die tandwieltjes te vestigen, en de constructie van die klok vervolgens aan de levenloze handen van die machine over te laten, opdat zij die klok autonoom samenstelt? Valt dit niet buiten de grenzen van de mogelijkheden? Kom, oordeel zelf, met je onredelijke verstand.