De Listen van de Duivel

Wat betreft de kwestie omtrent de twijfels over de geloofswaarheden; de mogelijkheden die als gevolg van imkan-i zatī verschijnen, zijn niet in strijd met de overtuiging en brengen geen schade toe aan de overtuiging.

 

Binnen de wetenschap usūlud-dīn is de volgende regel vastgesteld:

اِنَّ الْاِمْكَانَ الذَّاتِىَّ لَا يُنَافِى الْيَقٖينَ الْعِلْمِىَّ

We zijn bijvoorbeeld overtuigd dat het meer van Eğirdir momenteel met water gevuld is. Niettemin is het in wezen mogelijk dat dit meer op dit moment is opgedroogd. Dus, de uitdroging van dit meer is een theoretische mogelijkheid, maar omdat deze intrinsieke mogelijkheid geen aanleiding heeft tot een manifestatie, kan ze niet worden beschouwd als een logische mogelijkheid die twijfels oproept. Weer binnen de wetenschappen van usūlud-dīn is namelijk ook de volgende regel vastgesteld:

لَا عِبْرَةَ لِلْاِحْتِمَالِ الْغَيْرِ النَّاشِىءِ عَنْ دَلٖيلٍ

Dit betekent dat een imkan-i zatī van iets dat niet op bewijs of aanleiding berust, niet beschouwd kan worden als een logische mogelijkheid die twijfels kan oproepen en serieus genomen moet worden. Een persoon die met deze list van de duivel wordt aangetast, vreest dat hij wegens zulke wezenlijke mogelijkheden zijn overtuiging in geloofswaarheden verliest. Bijvoorbeeld, hij kan vele wezenlijke mogelijkheden met betrekking tot de menselijke aspecten van de Profeet (saw) overwegen, die geen schade brengen aan de geloofsovertuiging. Toch denkt hij ten onrechte dat ze schadelijk zijn, wat eigenlijk hem schade brengt.