De Listen van de Duivel

Bovendien hanteert duivel een vergelijkbare list waarmee hij de juiste gedachten, zuivere opvattingen en gezonde redenering van de mens met betrekking tot geloofswaarheden verstoort. Hoewel 'Eén persoon die bewijs levert, heeft de voorkeur boven talloze ontkenners' en 'Het standpunt van een getuige die een zaak met bewijs ondersteunt, verdient de voorkeur boven dat van honderd tegenstanders' vaststaande principes zijn, probeert hij de kracht van honderd bewijzen aangaande geloofswaarheden te ondermijnen met één tegenstrijdige aanwijzing ervan. Beschouw nu hoe ongegrond deze list van duivel is aan de hand van de volgende vergelijking:

Laten we ons voorstellen dat er een paleis is met honderd poorten. Indien één van die poorten wordt geopend, kan het paleis worden betreden en kunnen ook de overige poorten worden geopend. Als, afgezien van één of twee poorten, alle poorten open zijn, kan niet beweerd worden dat het paleis ontoegankelijk is.

Inderdaad, geloofswaarheden vertegenwoordigen dat paleis. Elk bewijs is een sleutel waarmee een poort wordt ontgrendeld. Als één poort vergrendeld blijft, kunnen die geloofswaarheden niet worden verworpen of ontkend. Duivel daarentegen wijst een poort aan die, om welke reden dan ook, door ofwel onachtzaamheid ofwel onwetendheid vergrendeld is gebleven. Zodoende leidt hij de aandacht af van alle bevestigende bewijzen. Hij misleidt door te zeggen: “Zie je die vergrendelde poort niet! Dit paleis is ontoegankelijk. Misschien is het niet eens een paleis en is het van binnen leeg.”